Cuộc chiến ngành sữa và ẩn số Vinamilk

CafeF - Thứ 6, 21/08/2015, 16:43

Cuộc đua đầu tư vào đàn bò để sản xuất sữa tươi của hàng loạt các ông lớn có thể khiến cho cục diện thị trường thay đổi trong thời gian tới.

Mặc dù được đánh giá là một trong những ngành hàng tiêu dùng tăng trưởng tốt và vẫn còn nhiều tiềm năng, song ngay cả những người trong cuộc cũng phải thừa nhận cạnh tranh trên thị trường sữa ngày càng khốc liệt.

Tuy nhiên, cuộc chiến chỉ thực sự khốc liệt khi “lính mới” TH True Milk nhảy vào và làm nên “cuộc cánh mạng” sữa tươi sạch. Không chọn cách làm như anh cả Vinamilk, hãng sản xuất này nhắm đến việc đầu tư phát triển đàn bò sữa và ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất.

Từ cuộc đua đàn bò…

Một điểm đáng chú ý là cùng vời thời gian TH True Milk có mặt trên thị trường, thì số lượng đàn bò sữa cũng tăng khá mạnh. Theo Tổng cục Thống kê, trong 5 năm qua số lượng đàn bò sữa tăng tới 14% mỗi năm, đạt gần 230.000 con vào đầu năm 2015.

Mức tăng trưởng này là tất yếu, khi hầu hết các DN trong ngành đều rót tiền tỷ, đẩy mạnh đầu tư phát triển đàn bò. Vinamilk chi tỷ đồng để nhập bò ngoại và phát triển 9 trang trại, nắm trong tay khoảng 15.000 con, bên cạnh hệ thống đàn bò khoảng hơn 85.000 con khi liên kết với nông dân.

Friesland Campina Việt Nam (FCV) và IDP đẩy mạnh hợp tác với nông dân phát triển đàn bò với số lượng lên đến hàng chục nghìn con. Nutifood cũng bắt tay với Hoàng Anh Gia Lai để xây dựng trang trại, với mục tiêu đạt 120.00 con bò sữa vào năm 2017. TH True Milk hiện đang sở hữu lượng đàn bò khoảng 45.000 con.

Với tốc độ tăng mạnh của đàn bò sữa, lượng sữa tươi sản xuất trong nước đạt khoảng 660 triệu lít, đáp ứng khoảng 35% nhu cầu. Dự kiến đến năm 2020 sẽ tăng lên 1 tỷ lít, đáp ứng 38% nhu cầu và năm 2025 là 1,4 tỷ lít, đáp ứng khoảng 40% nhu cầu.

Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của đàn bò và việc tăng sản lượng sữa tươi đã khiến cho cục diện thị trường bước đầu có sự thay đổi. Nếu như trước khi TH True Milk ra đời, thị trường sữa nước Việt Nam có đến 92% là sữa bột pha lại, thì nay giảm xuống còn khoảng 65%. Trong đó, có khoảng 50% thị phần sữa tươi trên thị trường là do TH True Milk cung cấp.

… Đến bài toán quản lý

Cuộc đua đầu tư đàn bò, phát triển nguồn nguyên liệu không những khiến thị trường thay đổi, mà còn đặt ra những yêu cầu mới trong quản lý. Một số DN mới ra nhập thị trường đòi hỏi, phải được sự minh bạch hơn trong tên gọi sản phẩm, quy cách ghi nhãn đối với nguyên liệu và nơi sản xuất trên mỗi sản phẩm.

Vấn đề này được đưa ra bàn thảo tại phiên họp giám sát mới đây của Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường của Quốc hội ngày 28/7. Nhiều ý kiến cho rằng, các quy chuẩn, tiêu chuẩn về tên gọi sữa nước hiện chưa rõ ràng, khiến cho người tiêu dùng không phân biệt được sữa tươi và sữa nước pha lại.

Theo đó, đại diện của Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường đề nghị sửa đổi quy chuẩn kỹ thuật sữa dạng lỏng QCVN 5-1:2010. Đặc biệt là khái niệm sữa tiệt trùng, minh bạch nguồn sữa nguyên liệu, tránh gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, phù hợp với tiêu chuẩn Codex. Được biết, hiện cơ quan này đang soạn thảo văn bản kết luận cuộc họp và kiến nghị lên cơ quan chức năng để sửa đổi quy chuẩn ghi nhãn cho các sản phẩm sữa

Theo đánh giá của một số chuyên gia trong ngành, nếu nội dung này được thông qua và những quy chuẩn về ghi nhãn với sản phẩm sữa thay đổi, chắc chắn sẽ có tác động mạnh đến cục diện thị trường sữa. Tất nhiên, ai cũng hiểu đây là “đòn đau” đối với chính ông lớn trong ngành là Vinamilk.

Và "ẩn số" Vinamilk?

Hiện Vinamilk đang là DN nắm thị phần lớn nhất trên thị trường sữa nước Việt Nam với khoảng 53%. Trong đó, phần lớn đều là sữa bột nhập khẩu được pha lại. Do đó, nếu quy chuẩn thay đổi, tác động đến nhận thức của người tiêu dùng trong lựa chọn sản phẩm, rất có thể Vinamilk sẽ bị mất thị phần nếu không chủ động hơn nữa nguồn nguyên liệu.

Theo đại diện của Vinamilk, mục tiêu đến năm 2020 sẽ tiếp tục tăng số lượng đàn bò ở các trang trại và các hộ nông dân lên khoảng 160.000 con. Đến lúc này, tỷ lệ sử dụng sữa tươi sản xuất trong nước của Vinamilk ở mức 50%, từ 6.000 tấn lên 12.000 tấn/ngày. Dễ hiểu vì sao mà đại diện của hãng Vinamilk khuyến nghị không nên có những thay đổi không cần thiết liên quan đến bao bì, gây thiệt hại cho DN.

Vinamilk có vai trò lớn trong việc đặt nền móng cho ngành sữa, và đã rất thành công với vai trò là DN kinh doanh sữa. Song với sản xuất sữa, phát triển nguồn nguyên liệu, Vinamilk vẫn chưa phải là cái tên dẫn dầu khi hàng loạt các DN đang đầu tư rất mạnh mẽ và bài bản vào con đường này.

Theo phân tích của một chuyên gia trong ngành, cùng với nhu cầu tiêu dùng ngày càng thay đổi, với đòi hỏi ngày càng khắt khe hơn, thị trường cũng sẽ phải thay đổi cho phù hợp. Ngành sữa Việt Nam không còn là ngành phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu, mà đã từng bước chủ động được nguyên liệu.

Do vậy, nếu Vinamilk vẫn giữ con đường đi cũ, không thực sự thay đổi cho phù hợp với nhu cầu thị trường, thì chắc chắn đây sẽ là bước lùi với ông lớn dẫn đầu thị trường.

Cuộc cạnh tranh trên thị trường sữa phụ thuộc rất lớn vào “ẩn số” Vinamilk, với những bước đi của DN này trong thời gian tới. Và rất có thể, cục diện thị trường sữa sẽ thay đổi.

…xem tiếp