Tổng thống Nga Vldimir Putin đã lên án mạnh mẽ đối với vụ việc chiến đấu cơ Su-24 của Nga bị bắn hạ ở Syria ngày 24.11. Ông Putin gọi đây là một vụ tấn công, là một tội ác và nhấn mạnh rằng Nga sẽ không khoan dung với hành động này, theo Tass.
Việc Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi phi cơ ném bom của Nga gần biên giới Syria khiến cho quan hệ ngoại giao giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga căng thẳng nhất kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ thân thiện, thậm chí nguy cơ xảy ra một cuộc chiến tổn hại cho cả hai.
Nhưng câu hỏi đặt ra ở đây là TNK được lợi gì khi hành động như vậy? Ai là người được lợi cuối cùng?
TNK bắn máy bay Nga để trừng phạt sự hung hăng xâm lấn không phận TNK mà Nga đã bị cảnh báo nhiều lần; Bảo vệ lợi ích của cộng đồng người gốc Thổ gần biên giới Syria; bảo vệ nguồn lợi ích từ dầu lậu giá rẻ và buôn bán hàng hóa với các lực lượng đối lập Syria; bảo vệ lực lượng đối lập Syria. Những việc này về hình thức là những lý do hợp lý để TNK hành động. Nhưng thực tế cần phải đặt ra những câu hỏi khác xung quanh vấn đề này. Căng thẳng với Nga về vấn đề xâm phạm không phận có thể giải quyết bằng giải pháp ngoại giao mạnh mẽ hơn những biện pháp cảnh báo và trong giai đoạn hiện nay Nga chắc chắn sẽ biết phân biệt nặng nhẹ để nhượng bộ yêu cầu của TNK. Nếu bắn may bay Nga một cách có chủ đích như vậy có thể kích động người Nga gây ra những hành động khó kiểm soát, đặt TNK vào tình thế rất khó khăn về ngoại giao với Nga và các nước đồng minh Nato. Nếu bắn máy bay Nga thì nguồn năng lượng nhập khẩu từ Nga sẽ có thể bị gián đoạn và làm ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế, thiệt hại đó sẽ lớn hơn rất nhiều so với lợi ích thu được từ buôn bán với các lực lượng đối lập của Syria. Và cuối cùng là tổng thống TNK có thể sẽ phải ra đi do sự bất ổn của nội các trong nước vì đã để cho mọi việc trở nên khó kiểm soát...Có thể nói bắn máy bay Nga là hành động "lợi bất cập hại". Mặc dù TNK là nước có quan hệ ngoại giao phức tạp và hay có những hành động bất thường ở Châu Âu nhưng không phải là những kẻ ngốc, TNK hoàn toàn hiểu được lợi ích của việc giữ quan hệ tốt với cả Nato và Nga, đồng thời hiểu được nguy cơ nhưng tại sao họ vẫn nổ súng?
Hình ảnh máy bay Su24 của Nga bị F16 Mỹ bắn cháy ở biên giới Syria và Thổ Nhĩ Kỳ.
Xét về diễn biến của sự việc thì hành động bắn rơi máy bay chiến đấu Nga của TNK là dứt khoát, nhanh gọn, không hề bị động vì mọi việc theo như TNK phát ngôn là máy bay Nga chỉ xâm phạm trong khoảng 17s. Kể cả việc tiêu diệt trực thăng cứu hộ phi công của Nga cũng được lực lượng đối lập quay clip phát tán để tăng sự tập trung vào vấn đề chính. Vậy rõ ràng đây là những hành động có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, là một cuộc phục kích chứ phải là hành động bất thường, không chỉ "đánh chặn mà còn diệt viện". Nếu không phải là phục kích thì chỉ riêng việc gọi điện xin ý kiến chỉ đạo khai hỏa từ dưới lên trên cũng đủ thời gian để máy bay Nga vượt ra khỏi tầm ngắm của hỏa lực TNK.
Vậy ai là người được lợi khi TNK bắn cháy máy bay Nga? và lợi ích đó là gì?
Mặc dù trong cùng liên minh Nato, nếu TNK có biến thì Châu Âu sẽ bị ảnh hưởng nặng, liên minh Nato do Mỹ cầm đầu cũng sẽ khó bền vững nếu như đứng ngoài nhìn Nga xử lý TNK, nhưng trong khi TNK họp khẩn thì Châu Âu từ tốn, Mỹ không can thiệp và khuyên kiềm chế, tức là những động thái rất bình thường không hề quá lo lắng hoặc khẩn cấp. Điều đó chỉ có thể xẩy ra khi mọi việc đã được lường trước. Và tại sao lại là người Thổ hành động ? vì ở Châu Âu hiện nay chỉ có TNK có quan hệ kinh tế, ngoại giao ổn nhất với Nga nên cho dù máy bay Nga bị diệt thì với thực lực đang suy yếu như hiện nay Nga cũng có lý do để phản ứng có kiềm chế mà không bị kích động gây ra cuộc chiến lớn, và điều đó sẽ đảm bảo vòng vây được siết lại từ từ, có kiểm soát.
Nga sẽ bị ảnh hưởng gì và sẽ hành động như thế nào khi bị giáo chọc vào lưng? Nga đang lấy những chiến thắng ở Syria làm niềm tự hào khích lệ quân dân trong nước, khích lệ tinh thần của các quốc gia còn muốn tin vào sức mạnh của Nga để nâng cao vị thế. Nay bị Thổ nó dùng máy bay F16 của Mỹ phang cho một phát mà không đáp trả thích đáng thì vị thế bị tổn thương, bao nhiêu niềm tự hào, uy phong lẫm liệt được tuyên truyền rầm rộ từ đầu cuộc chiến Syria đến giờ sẽ giảm nghiêm trọng, sức mạnh thực sự sẽ bị đặt câu hỏi hoài nghi.
Vụ đi buôn ở Syria nhiều khả năng sẽ khiến Nga mất cả chì lẫn chài. Nhưng nếu đang lầy lội ở Syria mà lại tiếp chiến với TNK thì mệt quá chịu sao nổi, sẽ vỡ ngay từ bên trong. Một phép thử cơ bản đối với sức mạnh thực tế của Nga và tư duy của TT Putin. Nga không quyết đoán với TNK thì cũng dở, mà quyết đoán thì lại càng dở hơn nên kiểu gì cũng thiệt, càng lồng lộn càng nhanh đuối.
Chỉ một quả tên lửa nhỏ nhưng đã tất toán toàn bộ uy phong và cố gắng của người Nga gây dựng bao ngày qua, đẩy Nga vào tình huống khó nhằm siết chặt thêm vòng vây cô lập. Là cơ hội để các nhà tư bản đứng sau vụ này chốt lời trên thị trường hàng hóa kiếm tiền nuôi chiến tranh. Thế mới thấy những cái đầu tinh anh của Nato nó hay thật là hay!